بصیرت:جهان بشریت، شیفته علی(ع) است. این شخصیت در خانه امن الهی و در حرم امن الهی و در خانه کعبه، 30 سال بعد از عام الفیل و 23 سال قبل از هجرت دیده به جهان گشود و با وجودش، دنیا را روشن ساخت.

قضاوت ها درباره امیرالمومنین(ع) مختلف و متفاوت است و هر کس به اندازه فهمش و به اندازه شناختش از امیرالمومنین(ع) درباره آن شخصیت بزرگ سخن گفته است. گاهی درباره امیرالمومنین(ع) گفته شده که او جامع اضداد است. در زندگی انسان های معمولی، ابعاد خاصی را می توان جست وجو کرد، اما شخصیت امیرالمومنین(ع) جامع اضداد است و به قول آن شاعر که می گوید: «زاهد حاکم علیم شجاع فاتک ناسک فقیر جواد» چقدر زیباست. امیرالمومنین(ع) در عین زهد، حاکم است. علیم و دانا و شجاع است. در عین فاتک بودن و در صحنه جنگ حضور داشتن، ناسک است و اهل تهجد و شب زنده داری و خداترسی است. در عین فقر، امیرالمومنین(ع) جواد و بخشنده است. یا به تعبیر آن شاعر: «هوالبکاء فی المحراب لیلاً / هو الضحاک اذا اشتد الضراب» شب که فرا می رسد علی اهل گریه و مناجات و راز و نیاز با خداست. این علی روز که می شود، شیر بیشه شجاعت است. چنین شخصیتی است که «جمعت فی صفاتک الاضداد»

شخصیت امیرالمومنین(ع) به گونه ای است که دوستان امیرالمومنین(ع) به خاطر شرایط حاکم نمی توانند در مدح و منقبت علی سخن بگویند ولی دشمنان علی هر چه توانستند در طول تاریخ علیه امیرالمومنین(ع) سخن گفتند اما با همه اینها، جالب است ما به کتابخانه ها که نگاه می کنیم می بینیم که کتابخانه ها پر است از کتاب هایی که از مناقب علی سخن به میان آمده.

کسی است به نام «محمد بن شهر آشوب» می خواهد کتاب مناقب درباره امیرالمومنین(ع) بنویسد. او خودش می گوید: هنگامی که به کتابخانه شخصی ام مراجعه کردم دیدم هزار کتاب درباره مناقب علی(ع) نوشته شده است. با همه تلاش هایی که دشمنان برای پوشاندن شخصیت امیرالمومنین(ع) به کار بردند، اما این چهره برجسته بر تارک تاریخ می درخشد. و لذا نبی گرامی(ص) به امیرالمومنین(ع) خطاب می کند: «یا علی ما عرفک حق معرفتک غیر الله و غیری» جز من و خدا، کس دیگری را یارای شناخت تو نیست. این عظمت امیرالمومنین علی(ع) است.

اگر می خواهیم شخصیتی را بشناسیم باید ببینیم که دوستان و دشمنان او چقدرند و اگر کسی در جهان همه دشمن اویند؛ پیداست که این انسان، شخصیت اجتماعی ندارد و اگر در دنیایی دیدیم که همه دوست یک فردند و دشمن ندارد؛ باز هم این فرد شخصیت اجتماعی ندارد. باید مانند علی زندگی کرد که هم جاذبه دارد و هم دافعه. به موقع جذب می کند و به موقع دفع می کند. این یکی از شاخصه های مردان خداست. کسی که همه از او به بدی یاد می کنند یا همه از او به خوبی یاد می کنند، این نتوانسته مانند شخصیت علی(ع) باشد که هم جاذبه لازم و هم دافعه لازم را داشته باشد.

سیره رفتاری امیرالمومنین(ع) به گونه ای است که علی هم دوستان سرسختی دارد و هم دشمنان سرسخت. بعد از 200 سال از شهادت امیرالمومنین(ع)، در دستگاه متوکل عباسی، عالمی ادیب مثل «ابن سکیت» پیدا می شود. او معروف بود که طرفدار امیرالمومنین(ع) است و شیعه است، اما به خاطر آن علم و جایگاهی که داشت، متوکل از او دعوت کرده بود که معلم فرزندانش باشد. روزی از فرزندان متوکل امتحانی گرفت و اینها در امتحان قبول شدند. متوکل برای آزمایش او گفت که من سوالی دارم ابن سکیت. آیا فرزندان من نزد تو محبوب ترند یا حسن و حسین علی(ع)؟ این انسان بعد از 200 سال که از شهادت علی می گذرد و شیفته امیرالمومنین(ع) است؛ گفت: قنبر غلام علی، پیش من از فرزندان تو و خود تو محبوب تر است. متوکل تاب نیاورد و دستور داد که زبان او را از پشت گردنش بیرون آوردند.

علی دشمنان سرسختی دارد و لذا می بینیم در روز عاشورا هنگامی که حسین بن علی(ع) خطبه می خواند و سخنرانی می کند و می فرماید که چرا این چنین با من عمل می کنید و رفتار می کنید؛ پاسخی که به حسین بن علی می دهند، خیلی تکان دهنده است. پاسخ این است که ما به خاطر آن بغضی که نسبت به پدر تو داریم با تو چنین رفتاری را داریم. «بغضاً لأبیک»

ابن سکیت آن چنین و دشمنان سرسخت امیرالمومنین(ع) روز عاشورا به حسین بن علی(ع) می گویند که «بغضاً لأبیک» به خاطر آن کینه ای که نسبت به پدر تو داریم، در مقابل تو صف کشیده ایم و این شخصیت ارزشمند امیرمومنان(ع) است.

امیرمومنان(ع) حق مدار است و هرجا حق را می بیند، آن جا مقاومت و ایستادگی و پایمردی می کند. کسی است به نام «حارث بن حوط»، به امیرالمومنین(ع) اشکال می گیرد که فلان جنگی که راه انداختید، ما قبول نداریم و اینها در آن جنگ بودند و اینها چنین بودند و آنها چنان بودند. حضرت می فرماید: «انک لملبوس علیک انک نَظَرْتَ تَحْتَک» تو بخشی نگری «اعْرِفِ الْحَق تعرف اهله و اعرف الباطل تعرف اهله» این معیار، معیار امروز جامعه ماست. حق کجاست، اهل حق را پیدا کنید. باطل کجاست، تا اهل باطل را پیدا کنید. اشخاص ملاک حق و باطل نیستند. این جمله ارزشمند امیرالمومنین(ع) است که:«إِنک نَظَرْتَ تَحْتَک وَ لَمْ تَنْظُرْ فَوْقَک» کمی بالاترها نگاه کن. کجای کاری؟!

امیرالمومنین(ع) حتی در آخرین لحظات زندگیش، می بینیم سفارشی که می کند، سفارش به حق مداری است و همراهی با مظلوم و پرهیز از ظالم است و به فرزندانش می گوید که:أُوصِیکمَا بِتَقْوَى اللهِ وَ أَنْ لاتَبْغِیَایا الدنْیَا وَ إِنْ بَغَتْکمَا» اگر دنیا به شما رو آورد، شما به دنیا روی نیاورید. «وَ لَا تَأْسَفَا عَلَى شَىْ ءٍ مِنْهَا زُوِىَ عَنْکمَا» از این که دنیا از شما فاصله بگیرد، نگران نشوید و تأسف نخورید. «کونَا لِلظَالِمِ خَصْمـاً وَ لِلْمَـظْلُومِ عَوْنـا» این فراز و نشیب های زندگی علی(ع)، بهترین معرف شخصیت علی(ع) است.

و بعد از رحلت پیغمبر(ص)، اگر امیرالمومنین(ع) خودش برایش مطرح بود و زهرا(س) برایش مطرح بود، شکل دیگری عمل می کرد. علی(ع) درد دین دارد و به خاطر دین؛ علی فدایی دین می شود و زهرا(س) فدایی دین می شود، تا دین بماند و پیام علی(ع) به همه سیاست مدارهای دنیاست که منیت های شخصی تان را کنار بگذارید، اگر جای پای دین و حقیقت مطرح است فدایی دین بشوید تا دین بماند.